26-9-2014 reisverlsag Londen Marjolien Boer en Tom

26-9-2014 Verslag Londenreis Marjolien Boer en Tom Heywegen

Vandaag was een dag met 2 gezichten. Zoals ik gisteren melde zouden we vandaag 2 projecten bezoeken. Het eerste bezoek was bij Core Arts. Wat ik hier allemaal gezien heb, ik sloeg er bijna stijl van achterover. Dit is zo’n mooi concept. Ik had zoiets nog nooit eerder gezien en ben er zo ontzettend van onder de indruk, dat het moeilijk is om te verwoorden WAT ze nu precies allemaal doen, maar ik ga mijn best doen.

Core Arts is een initiatief dat geen (echte) verbinding heeft met de recovery college met st. Mungo’s. Het is gesitueerd net aan de rand van de wijk Hackney in Londen en ligt langs een enorm psychiatrisch ziekenhuis. Om dit beter te begrijpen, moet ik eerst iets uitleggen over de oprichter en nu “directeur” van Core Arts.

Paul Monks is een kunstenaar die 22 jaar geleden hoorde dat er een deel van het psychiatrisch ziekenhuis gesloten werd. Na een paar telefoontjes, kreeg hij toestemming om een deel hiervan te gebruiken om zijn kunstwerken te maken, wat voornamelijk bestond uit schilderijen maken. Het gebeurde dat er “patiënten” voorbij liepen en het viel hen op dat er iemand in een ruimte bezig was en zoals Paul het mooi verwoorde vroegen ze beleefd “what the hell are you doing here”? Deze mensen werden nieuwsgierig en hij nodigde ze uit om binnen te komen en hun artistieke gedachtes de vrije loop te geven. In het begin was het niet meer dan potloodtekeningen maken, gedichten schrijven, sigaretten roken, etc. Op dat moment was hij puur bezig met zijn schilderijen en steeds vaker gebeurde het dat er mensen uit het ziekenhuis hem vroegen een portret te maken. Dit deed hij enkel vanuit zijn artistieke gedachtes tot het moment hij ene mr X ontmoette. Deze man was een man, met zoals we dat noemen, iemand die veel complexe zorg nodig had. Mr X, leefde onder de tunnels, was HIV positief, heroïne verslaafd, een alcoholist, had de diagnose schizofrenie, en van dag tot dag gaf hij bloed over. Paul had op zijn verzoek een portret van hem gemaakt. Na nog meer (niet te noemen) problemen ging het meer bergafwaarts met mr X. Hij probeerde zichzelf van zijn leven te beroven door zichzelf in brand te steken, maar dat overleefde hij. Uiteindelijk sprong hij voor een trein, maar overleefde dat ook. Paul wist dit toen niet. Iets later belde het ziekenhuis op, omdat mr X graag zijn portret bij zich wilde hebben. Wel ging het steeds slechter met mr X en werd van afdeling naar afdeling geplaatst, maar wat er ook gebeurde, zijn portret moest mee. In de laatste dagen voor mr X stierf had hij zijn portret naar zijn vader gestuurd en het was toen dat Paul besefte hoe belangrijk dat schilderij voor deze man was geweest. “een simpele tekening op canvas”. Toen pas besefte hij hoeveel waarde er in kunst ligt, in welke vorm dan ook en begon zijn werk op een heel andere manier te bekijken. Een nieuw idee werd geboren, doordat hij begreep wat artistieke vrijheid met mensen kon doen.

Na een periode van opzet, waarvan ik jullie de details zal besparen, werd er een eerste cursus opgezet. Het idee werd geopperd door een “patiënt” (wat ik vanaf nu mensen ga noemen, want dat zijn het in de eerste plaats). De cursus heette: “een ritme in mijn dagelijks leven”.

Nu, 22 jaar later is het gebouw waar hij nu zit 1 grote “creative hub” waar 61!!!!verschillende lessen PER WEEK worden gegeven in alle vormen die maar met kunst te maken hebben. Het is van dinsdag tot vrijdag open en de lessen variëren van schilderen, etsen, muziek maken, film, maken en ga zo maar door. Het mooiste van alles is, is dat het nu op professionele basis gebeurd, in die zin dat er professionele kunstenaars de begeleiders zijn. Wat ENORM belangrijk hier weer terugkomt, is dat een eventuele diagnose bij de voordeur wordt achtergelaten en de mensen kunnen kiezen uit het ruime aanbod. Ook al hebben ze iets nog nooit gedaan. 1 mooi voorbeeld wat ik met eigen ogen gezien heb is het volgende. Een zeer getalenteerde muzikant en componist had een nummer gecomponeerd, maar kon niet ALLES zelf spelen. Ik praatte met een vrouw die net het laatste stukje in het nummer had geplaatst. Het werd in verschillende sporen opgenomen. Deze vrouw kwam een half jaar geleden voor het eerst hier binnen en wilde zonder enige eerdere muzikale ervaring viool spelen. Het was deze vrouw die (hoe minimaal het ook leek te klinken) het nummer nu ECHT afmaakte. Binnen dit gebouw werden er professionele opnames gemastered en professionele cd’s en demo’s gemaakt. Deze vrouw kan NU zeggen dat ze mee heeft gewerkt aan een werkelijk prachtig nummer wat op cd uitgebracht zal worden. NA EEN HALF JAAR. Als dat de mens geen moed geeft, weet ik het ook niet meer. Ik heb zoveel verschillende voorbeelden gezien, dat ik nog lang door kan schrijven hierover, maar ik denk dat jullie de boodschap begrijpen.

Verder brengen ze door heel Londen verspreid over een jaar 70 events. Dit verschilt van muzikale optredens, tot exposities, en tot modeshows en ook hier kan ik weer even mee doorgaan. Het mooie hieraan is, is dat bijvoorbeeld een optreden er geen enkele “professionele” muzikant in de band staat. Het zijn allemaal mensen die op een dag besloten hebben “ik wil dit of dat leren spelen” en ze DOEN HET! Ik wil nog 1 event uitlichten, omdat ik dat ook zo prachtig vond. 1 vrouw had het idee om van verschillende materialen zoals plastic zakken, binnenbanden van een fiets en je kan van alles zelf bedenken, kleding te maken. Dit heeft geresulteerd in een modeshow, waarbij de begeleiders in die kleren over een enorme catwalk de creaties toonden. Het was een enorm succes met heel veel bezoekers uit de wijk.

Na dit alles heb ik nog een hele tijd met Paul zitten praten. Ik vertelde over de zo graag gewilde participatie in Nederland en vroeg hoe hij zoveel participanten gevonden had. Zijn antwoord: gewoon beginnen en mensen zien dat het werkt. Het is wetenschappelijk bewezen dat als mensen hun creatieve kant aanboren, hun gevoel van geluk stijgt. In dit geval had het zich al bewezen dat de mensen die daar lessen volgden zich beter begonnen te voelen en vooral bleven voelen in tegenstelling tot het medisch model dat op medicatie gericht is. Wat bij de buren in het psychiatrisch ziekenhuis gebeurde. En hoewel dit geen (directe) verbinding heeft met de rc van st. Mungo’s, zal dit zeker meegenomen worden terug naar Nederland. We hebben zelfs al afgesproken dat we elkaar in November in Amsterdam weer kunnen ontmoeten.

Ik zat vol energie en was zeer benieuwd naar het 2e project dat we gingen bezoeken. Dit was een hostel voor dak/thuislozen wat gerund werd door st. Mungo’s. (om verwarring te voorkomen. St. Mungo’s is de grootste dak/thuisloze opvang van Londen met verschillende disciplines zoals een hostel, maar ook de recovery college, een outreach team, etc)

Hier echter kwamen we van een koude kermis thuis. Geheel tegen onze verwachtingen in, kwamen we erachter dat (ten minste bij dit hostel) ze achterlopen op Nederland. Het was het grootste hostel van Londen waar 68 mensen konden verblijven met een mix van mannen en vrouwen. Het was een groot gebouw van 6 etages waarvan er 4 etages gevuld waren met appartementen. Hoe zelfstandiger je kon wonen, hoe hoger je in het gebouw kwam. Qua werkwijze verschilt het niet zoveel met Nederland, maar waar mijn hart van brak waren de cellen die kamers genoemd werden. Rechthoekige ruimtes met spierwitte muren, geen enkele kleur of plant te bekennen. Ik voelde me steeds depressiever worden. Op iedere etage was 1 kamer waar de bewoners met hun hulpverleners konden praten als ze ergens mee zaten of visa versa. Ook hier weer. 1 rechthoek, spierwitte muren, 2 of 3 stoelen en een leeg bureau. Toen ik de man vertelde die ons rondleidde dat als ik als bewoner hier met een hulpvraag met mijn begeleider moest praten hun al 10-0 achterstonden. In zo’n steriele supersaaie kamer wil ik helemaal niet praten. Ik kreeg een glimlach terug en hij vertelde me dat het ook niet de bedoeling moest zijn dat mensen hier zomaar konden komen voor de gezelligheid. Ik kookte van binnen! Ik vertelde de man dat ik genoeg informatie gehad had en mijn tax bereikt was en ben vertrokken. Ik ben bij de rc van st. Mungo’s eerlijk genoeg geweest om ze te prijzen voor de manier waarop ze werkten en dus ook zo eerlijk om bij st. Mungo’s aan te kaarten dat ze dit toch nog niet echt helemaal begrijpen. Hoe dat gaat vallen weet ik niet, maar gelukkig weet ik dat ik dit op een tactische, liefdevolle maar directe manier kan brengen. We zijn er immers om ervaringen uit te wisselen.

Gebroken van dit laatste bezoek zijn we terug naar het hotel gegaan en hebben dit laatste bezoek even moeten verwerken. Na een tijdje rust en een goede maaltijd, waren we weer “bij”.
We focussen ons op de positieve dingen die we leren en laten alles waar we niets aan hebben lekker in Londen achter.

Het weekend hebben we vrij en daar zijn we heel blij om. Voor degene die de reisverslagen gevolgd hebben weten jullie dat we sinds onze komst van alles hebben meegemaakt. Veel indrukken hebben gekregen, veel info hebben opgenomen en soms zelfs onze grens gepasseerd zijn waardoor we overprikkeld geraakt zijn. Dit weekend zal dus in het teken staan van rust, rust en nog eens rust, zodat we vanaf maandag een nieuwe week tegemoet kunnen, waar we hopen en verwachten op zijn minst net zoveel te leren.

Einde week 1.

Tom Heywegen

p.s. de foto’s die ik heb toegevoegd zijn delen van de studio en schilderijen gemaakt door mensen waarvan ze zeggen dat “ze niet helemaal bij zijn” Nou…..me dunkt!